Mogelijke oorzaken
ungewollte Kinderlosigkeit
Ongewenste kinderloosheid treft altijd beide partners. Het zoeken naar de oorzaken moet daarom altijd met beide partners worden uitgevoerd.
De redenen voor ongewenste kinderloosheid zijn talrijk en zijn gelijkelijk verdeeld over mannen en vrouwen. In sommige gevallen hebben beide partners oorzaken voor onvruchtbaarheid, in andere gevallen zijn er geen aanwijsbare oorzaken voor de afwezigheid van zwangerschap. Naast organische, immunologische en biologische oorzaken spelen ook psychologische aspecten een rol. Milieuvervuiling, stress, overgewicht, ongezonde voeding, overmatig gebruik van alcohol, koffie en drugs en roken kunnen ook de vruchtbaarheid beïnvloeden.
Oorzaken van ongewenste kinderloosheid bij vrouwen
Ovariële stoornis
Functionele stoornissen van de eierstokken zijn meestal hormonaal van aard. Hormonale disfuncties kunnen leiden tot onregelmatigheden in de cyclus, stoornissen in de rijping van de eicellen, het ontbreken van een eisprong en onvoldoende corpus luteumvorming. De verstoring van de hormonale balans kan worden veroorzaakt door elke vorm van stress, ontsteking, letsel, tumoren, onder- of overgewicht, snelle, extreme gewichtsveranderingen, zware fysieke belasting, aangeboren storing van de hormonale klieren, medicatie, milieuverontreinigende stoffen en stimulerende middelen. Misvormingen van de eierstokken kunnen ook erfelijk zijn.
Onvruchtbaarheid veroorzaakt door de eileiders
Schade aan de eileiders kan in vele variaties voorkomen en wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking. Ontstekingen kunnen leiden tot het sluiten van de uiteinden van de eileiders (randtrechters), tot verklevingen van de eileiders en tot verklevingen van de eileiders. Buitenbaarmoederlijke zwangerschappen en verklevingen na een operatie kunnen echter ook de functie van de eileiders aantasten. Bovendien kunnen er tijdens de embryonale ontwikkeling eileidermisvormingen optreden of erfelijk zijn. Beschadiging van de eileiders betekent dat het eierverzamelmechanisme en het eitransport naar de baarmoederholte verstoord of volledig onmogelijk is.
Endometriose
Endometriose is het bezinken van het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Endometriose wordt waarschijnlijk veroorzaakt door restanten van het baarmoederslijmvlies die tijdens de menstruatie achterwaarts door de eileiders naar de vrije buikholte worden gedragen. Endometriotische laesies worden vaak gevonden op het buikvlies, maar ook in de eierstokken, eileiders, darmen en de blaas. Endometriose kan worden behandeld met medicijnen of chirurgie.
Polycystisch eierstoksyndroom (PCO)
Het PCO-syndroom is gebaseerd op hormonale stoornissen die al in de puberteit beginnen. De mate van ernst kan sterk variëren en varieert van een verstoorde corpus luteum functie tot de volledige afwezigheid van menstruatiebloedingen. Vrouwen met het PCO-syndroom produceren meer mannelijke hormonen in de eierstokken en/of de bijnierschors. Dit resulteert in de vorming van vergrote eierstokken die veel kleine follikels dragen, waarbij de ontwikkeling van de eicellen wordt verstoord.
Oorzaken van ongewenste kinderloosheid bij mannen
Testiculaire disfunctie
De meest voorkomende aandoening bij mannen is een beperkte vorming van normale zaadcellen die zich goed bewegen. Normaal gesproken zou een milliliter rudimentair vocht minstens 20 miljoen zaadcellen moeten bevatten, waarvan ongeveer een derde normaal van vorm moet zijn. Om ervoor te zorgen dat een voldoende groot aantal zaadcellen de moeilijke reis door de vagina, de baarmoederhals en de holte en de eileiders naar de eicel kan maken, moet ten minste de helft van de zaadcellen in staat zijn om zich voort te bewegen. Als het aantal zaadcellen onder deze normale waarden ligt, is de vruchtbaarheid van een man beperkt. Testiculaire disfunctie kan worden geërfd of veroorzaakt door verwondingen en ongelukken. Heel vaak zijn spataderen (varicocele) ook de oorzaak. Afwijkingen in de positie van de testikels in de vroege kinderjaren (onbegrepen testikels) die niet tijdig worden herkend en gecorrigeerd, leiden vaak tot onherstelbare schade aan de testikels. Sperma-rijpingsstoornissen kunnen ook het late gevolg zijn van een bofinfectie in de kindertijd. Ook koortsachtige of besmettelijke ziekten beperken soms tijdelijk de zaadproductie van de testikels. Overmatig gebruik van alcohol en nicotine, maar ook stress en milieuvervuiling zijn andere factoren die een negatieve invloed kunnen hebben op de vorming van sperma.
Verstoorde spermacel-ovum interactie
Ongeacht de zaadceldichtheid kunnen ook functiestoornissen het doordringen van de zaadcel in de eicel bemoeilijken of blokkeren en zo onvruchtbaarheid veroorzaken.
Transportstoornissen van de spermakanalen
Sommige mannen produceren voldoende zaadcellen, maar er zitten nog steeds weinig of geen zaadcellen in hun sperma omdat ze geblokkeerd worden door een verstopping in de zaadleiders. Dit kan worden veroorzaakt door een verstopping in de spermakanalen of bijbalbuizen, die het gevolg is van een ontsteking. Geblokkeerde of onderontwikkelde vas deferens kunnen ook worden geërfd. Ook verwondingen en operaties (bijvoorbeeld na liesbreuk) kunnen leiden tot een verstoring van het transport van het sperma.